زهرا تالانی: ایران کشوری تاریخی با آثار باستانی فروانی است که همیشه دوستداران تاریخ و فرهنگ علاقه مند به دیدن مکانهای تاریخی و آثار موزه های آن هستند. از دیرباز زمانی که پای باستان شناسان فرانسوی، ایتالیایی ، آمریکایی و … به ایران باز شد برخی آثار تاریخی به صورت قانونی و غیرقانونی کشف شدند. در این میان برخی سودجویان و قاچاقچیان این آثار را از کشور خارج کردند. از این رو در این سالها، یکی از وظایف مدیران و مسئولان سازمان میراث فرهنگی، پیگیری حقوقی برای باز گشت این آثار است.

سال 93، بازگشت آثار خوروین از کشور بلژیک مهمترین اتفاقی بود که در این سازمان افتاد و حتی برخی کارشناسان معتقدند که مهمترین اتفاق در حوزه میراث فرهنگی در طول سالهای گذشته بازگشت این آثار بوده است. در این باره مهدی معمارزاده تهران با بازگشت 349 شیء تاریخی کشور گفت: بازگرداندن اشیاء تاریخی این سرزمین به جایگاه اصلی خود، بیانگر توجه و اهتمام مسئولان به میراث فرهنگی و تاریخ و تمدن کشور است.

داستان بازگشت آثار خورین

موضوع پرونده مربوط به خروج غیرقانونی بیش از ۳۰۰ قلم اشیاء و آثار باستانی مکشوفه از ناحیه «خوروین» (حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد) است که در سال ۱۳۴۴ توسط « وولف کاریوس» که با یک ایرانی به نام پروفسور ملکی، ازدواج کرده بود، از کشور خارج شد.

پس از این‌که دولت ایران از وجود این اشیاء عتیقه در موزه‌ای در شهر «گنت» در بلژیک مطلع شد، در سال ۱۳۶۰ در محاکم بلژیک طرح دعوی کرد، دادگاه بدوی قرار توقیف اشیاء را صادر کرد، اما خانم ملکی با ادعای مالکیت اشیاء تاریخی به این قرار توقیف اعتراض کرد و قاضی بلژیکی در شهریور ۱۳۶۱ اشیاء عتیقه را تا پایان دادرسی مطروحه و تا تعیین تکلیف مالکیت آنها در اختیار موزه «سنکانتر» بروکسل قرار داد.

در جریان دعوی، خانم ملکی مدعی شد که به صورت قانونی این کار را انجام داده است، خانم ملکی و آقای واندنبرگ در حین دعوی فوت کردند، اما ورثه آنها پرونده را ادامه دادند. دادگاه مرحله بدوی در بلژیک در سال ۱۳۷۷ متاسفانه دعوای ایران مبنی بر مالکیت و استرداد این اشیاء به ایران را رد کرد. اما دولت ایران و سازمان میراث فرهنگی از پیگیری دست نکشیدند و سرانجام در اثر تلاش و دفاعیات حقوقی که به عمل آمد و به دنبال جلسه رسیدگی مهر ماه ۱۳۹۲ در دیوان عالی کشور بلژیک، رای به نفع ایران داده شد.

سرانجام پس از 35 سال این آثار زمستان سال گذشته به کشور بازگشت. این پیروزی آنقدر برای کشور اهمیت داشت که بعد از پیروزی تاریخی ایران در دادگاه بلژیک و بازگرداندن اشیا متعلق به منطقه باستانی خوروین، رییس  جمهور  از آنها رونمایی کرد  و گفت: برگزاری نمایشگاه‌هایی که آثار تمدنی ملت ایران را به نمایش می‌گذارد، می‌تواند بسیاری از ایران‌هراسی‌ها را رفع کند.

همچنین سلطانی فر رئیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم گفت: اشیا تاریخی خوروین به شدت مورد توجه باستان شناسان است. پس از مدتی نیز سازمان در یک مراسم از سفرای کشورها برای بازدید این آثار دعوت کرد.

زاهدی رئیس اداره اموال منقول فرهنگی سازمان میراث فرهنگی گفت: برخی از آثار تاریخی خوروین در نوع خود بی نظیر است و موفقیت معاونت حقوقی بین الملل ریاست جمهوری می تواند موفقیت های دیگری را در پرونده های مشابه رقم بزند.

با بازگشت این آثار، شرایط برای بازگشث آثار دیگر نیز به کشور فراهم شد و در این باره مهدی حجت بنیانگذار سازمان میراث فرهنگی با ابراز خوشحالی فراوان از بازگشت آثار محوطه‌ «خوروین» از بلژیک به ایران گفت: امیدوارم که آثار تاریخی کشورمان همیشه در ایران و در کنار خودمان به صورت عمومی نمایش داده شوند.

منبع:

https://www.khabaronline.ir