تاریخچه کلاک
بر اساس نوشته ی خانم معصومه تقی خانی در کتاب سرزمین جاوید اثر ذبیح الله منصوری آمده است در ازمنه قدیم دریای پهناوری در در مرکزی وجود داشته که ساکنین نواحی مرکزی و تا حدودی شرقی ایران بر اثر خشک شدن این دریا به سمت نواحی جنوب کوههای البرز و مازندران کوچ کردند و از دامنه الوند تا دشت قزوین که شرایط مساعد تری برای زندگی داشته اند برای زندگی انتخاب کردند. از شواهد و آثار به دست آمده به نظر می رسد که تعدادی از این مهاجران در منطقه کلاک ساکن شدند. در سالهای متمادی بعد از آن به خاطر وجود موقعیتهای خوب استراتژیکی مکانی برای تجمع گروه راهرنان گردید. راهزنان برای پنهان شدن و کمین کردن ، قلعه ای بر فراز تپه ای بلندکه بر راههای اصلی مشرف بود احداث کرده بودند که این قلعه با راههای زیر زمینی متعددی داشته است محل مناسبی برای مخفی شدن آنها از چشم کاروانیان بود . این وضع چند سالی به همین وضع ادامه داشت و موجب وحشت می انداخت . اما بر اثر زلزله ای این قلعه فرو ریخت و با عث پایان یافتن سلطه راهزنان در این منطقه شد . این قلعه در میان مردم کلاک به” قلا ” معروف است .از این قلا متأسفانه آثاری به جا نمانده است . تنها با دقت زیادی می توان اثری از آن یافت .
سالخوردگان کلاکی نقل می کنند که در کوهی معروف به ” سرداووک” سنگهایی وجود داشت که بر روی آنها نوشته هایی به خط میخی و یا تصویر دیگچه ای حک شده بود که در حال حاضر این اشیا وجود ندارند.
اما در گذشته نه چندان دور در زمان زمامداری شاه عباس صفوی شخصی به نام عبدالله خان و دامادش محمد حسین قرقانی که در در منطقه هرات در افغانستان که در آن زمان تحت سلطه ایران بود قیام کردند. شاه عباس بعد از سرکوبی قیام آنها این دو نفر را به منطقه کلاک تبعید کرد . عبدالله خان چند سالی در کلاک زندگی کردند و می توان گفت که بر آنجا حکومت میکرده است . او قلعه عبدالله خان در گرمدره را ساخت که بقایای آن باقیست . هم اکنون افرادی با نام خانوادگی عبدالله خانی در کلاک زندگی می کنند . بعد از اوحکومت به دست اصغر سلطان رسید …
موقعیت جغرافیایی
کلاک منطقه ای در سمت شمال شرق شهرستان کرج واقع شده است . این منطقخه از سمت غرب به پل قدیمی کرج و آبادی های خلج آباد و کلاک نو و از سمت جنوب به منطقه سرحد آباد از شمال به کوههای دشته و در نهایت ازسمت شرق به به مناطق گرمدره و کوهک و وردآورد محدود می باشد . در حقیقت کلاک اولین منطقه است که محل زندگی اقوامی بوده است . بعدها با ازدیاد جمعیت آنها مناطق دیگری مانند سرجوب ، حصار ، سرحدآباد ، و قصبچه کرج را به وجود آورده است .
این منطقه کوهستانی و خوش آب هوا در گذشته چشمه های متعددی داشته است اما در حال حاضر فقط یکی دو چشمه آن باقی مانده است .
اماکن تاریخی و مذهبی کلاک
تکیه اعظم کلاک
مکانی قدیمی بر فراز کوهی در کلاک بالا قرار دارد که اکنون آن را با نام تکیه ی حبیب ابن مظاهر می شناسند مکانی مقدسی برای ساکنان قبلی و فعلی منطقه کلاک بوده است. قدمت آن به طور کامل مشخص نیست اما قدیمیها از پدران خود شنیده اند که پدرانشان آنجا را به یاد دارند. در این مکان مقدس سالهاست که در دهه محرم مراسم تعزیه اجرا می گردد. در همین مکان نیز امامزاده ای معروف نیز وجود دارد که به امامزاده تقی معروف است و به صورت نوری در شکاف کوه ظاهر شده است . مردم منطقه به آن اعتقاد زیادی دارند و معجزات و کرامات زیادی از آن دیده اند. اکنون متولی این امامزاده آقای محمد اسکندری از بومیهای منطقه است.
امامزاده حیدر
امامزاده حیدر بن زید بن علی بن حسین بن علی بن ابیطالب از نوادگان امام سجاد (ع) که یکی از مکانهای تاریخی و مذهبی کلاک است . می گویند زمانی که روسها به ایران حمله کرده بودند صدمات زیادی را به صحن این امامزاده وارد کرده بودند گویا به دنبال گنجی بوده اند یا فقط هدفشان آسیب رساندن به اماکن مقدس مسلمانان بوده است به هر حال بنای قدیمی امامزاده را به کل ویران کردند و بنای جدید به همت اهالی منطقه بازسازی شده است .
حمام های قدیمی کلاک بالا
در گذشته کلاک بالا دارای دو حمام خزینه ای بوده است حمام میان ده و حمام بید درخت یا وی درخت حمام میان ده به طور کامل ویران شده و روی آن را بناهای جدید گرفته است . اما حمام وی درخت هنوز باقی مانده است و تا چند سال قبل از آن استفاده می شده است . فضای داخلی حمام از یک سالن نسبتاً بزرگ تشکیل شده است که در کنار آن حوض بزرگ و گودی به نام خزینه قرار داشت و حوض کوچکتری در قسمت دیگر سالن به نام حوضچه قرار داشت .
آْیینها و مراسم مردم کلاک
در گذشته مراسم های متفاوتی در میان مردم کلاک رایج بود . از جمله مراسم عروسی ، مراسم شب یلدا ، مراسم شب چهارشنبه سوری …..
مراسم جشن عروسی
در گذش مراسم عروسی به اختصار نبود و سه شبانه روز به طول می انجامید.مراسم با پختن نان عروسی که معروف به “آرد لاووک کنان” بود آغاز می شد. تعدادی از زنان فامیل جمع می شدندو برای خمیر درست کردن و پختن نانها با هم همکاری میکردند. بعد از نان پختن نوبت به خرج بار عروسی بود که شامل مقداری بلغور، لوبیا سفید، خامک ، جوی کوبیده، چای، روغن محلی ، کله قند ، شکر و صابون که خانواده دامادآنها را داخل مجمعهای بزرگ گرد مسی قرار داده و بر سر خویشاوندان داماد میگذاشتند و به طرف خانه ی عروس می فرستادم . بعد از بردن خرج بار از اقوام دعوت می کردند تا به خانه ی داماد آمده و به اصطلاح شب “هرزه برزان” را برپا می کردند . “شام هرزه برزان” آش شله بود که برای پذیرایی از مهمانان تدارک دیده می شد و بسیار خوشمزه و خوش طعم بود. شب هرزه برزان با رقص و پایکوبی سپری می شد و تا آخر شب ادامه داشت . روز دوم حنابندان بود که ناهار آبگوشت و شب آش کشک تدارک می دیدند. شب حنابندان خانواده داماد یک کیسه حنایک یا دو کله قند و مقداری شیرینی داخل مجمع گذارده برسر گرفته و با ساز و دهل به طرف خانه عروس رهسپار می شدند. مراسم حنابندان انجام میدادند. صبح روز عروسی عروس را به حمام می بردند. در داخل حمام در یک تشت مقداری حنای خیس کرده و هر دختری که مایل بود به امید گشایش بخت حنا بندان میکرد.. وقتی عروس از حمام خارج می شد برای او اسفند دود کرده و با ساز و دهل او را به خانه می بردندعصر توسط یکی از زنهای روستابا لوازمی بسیار سادآرایش می شد. خانواده داماد با دو سه الاغ برای بردن جهیزیه و عروس می آمدند. تا آخر شب به رقص و پایکوبی مشغول می شدند. و بدین ترتیب مراسم عروسی به پایان می رسید.
مشاغل مردم کلاک
مردم کلاک در گذشته به مشاغلی از قبیل دامداری و کشاورزی مشغول بودند . اکثر باغها و مزارع در جنوب و جزء دشت کرج و در حاشیه رودخانه قرار داشته است . در تابستان به این باغها کوچ می کردند و بعد از برداشت محصول به خانه های خود در روستا بر می گشتند.
محصولات کشاورزی
کلاک به علت دارا بودن خاک حاصلخیز تنوع محصولاتی دارد. انواع درختان میوه مثل انار ، انجیر، توت و کاشت انواع حبوبات و گندم و جو از محصولات کشاورزی بود.
قدیمی مساجد قدیمی کلاک
روستا ی قدیم کلاک شامل سه بخش بید درخت ، میان ده و پایین ده که اهالی به نام محلهایشان نامیده می شدند مثل وی درختی و….
در گذشته روستای کلاک دارای دو مسجد بوده است . مسجد میان ده و مسجد خیار جار . علت این وجه تسمیه نیز این بوده است که در اطراف مسجد کرتهای خیار بود و خیار کشت می شده است. از مسج خیار جار اثری نیست و در حال حاضر در محل سابق آن پایگاه بسیج بنا شده است . اما مسجد میان ده هنوز برپاست و بازسازی شده است.
شهرتهای خانوادگی و مشاهیر کلاک
در زمانهای دور در کلاک مردم را با نام محلهایشان می شناختند اما بعدها با شناسنامه دار شدن افراد با نامهای خانوادگی از قبیل اسکندری ، شاه محمدی ، عبدالله خانی ، میرالی ، غفرانی ، ابوالحسنی ، خلج و ….
در گذشته کلاک مانند سایر نقاط ایران دارای مکتبی بوده است وملاها و ملا باجی ها به بچه ها درس قرآنی میدادند. اما بعدها با احداث مدارس نوجوانان به مدارج بالای علمی رسیدند از جمله برادارن اسکندری که در رشته ی گریم سینمایی در عرصه ی سینما خوش درخشیدند : استاد عبدالله اسکندری ، امیر اسکندری ، مجید اسکندر و خانم محبوبه اسکندری .
عکس قدیمی از مدرسهای در کلاک بالا
منبع:inkaraj.com
به نوشته اعظم خدا کرمی
برای خواندن معنی کلمات محلی کرجی اینجا کلیک کنید
منبع این مطالب کجاست.؟ کتابی به اسم کلاک که در حد یک تحقیق مدرسه ای هست…
در خصوص استفاده از نام ها و ذکر تاریخ بی پایه در مورد خانواده ها بیشتر دقت بفرمایید. دِین بزرگی بر گردنتون می مونه
با سلام
خانم نویسنده کتاب کلاک؛ کاری کردند کارستان؛ در کلاک هیچ شخصی به اندازه ایشان این اراده را نداشتند ؛ برای شناسایی کلاک؛ با تمدن چندین هزار ساله
هزار آفرین به این اراده