قلعه دختر کلاک بالا در استان البرز
دژی مادی است، که در فاصله ۳ کیلومتری شرق شهر کرج در ارتفاع ۱۶۲۵ متری از سطح دریا بر قله کوه قلعه اسفندیار واقع شده است.
کوه قلعه اسفندیار در میان رشته کوه های مشرف بر کلاک بالا در دامنه کوه دشته یکی از جنوبی ترین قله های البرز مرکزی با ارتفاع ۲۵۵۶ متر از سطح دریا قرار دارد که در چشم انداز منطقه از دور دست خود نمایی می کند.
این دژ که گاه قلعه کلاک و گاه به مناسبت قرار داشتن بر قله کوه قلعه اسفندیار (قلعه اسفندیار) خوانده می‌شود، در متون تاریخی بیشتر با نام (قلعه دختر کلاک) آمده است.
دژ دقیقا”در بلند ترین نقطه کوه قلعه اسفندیار ساخته شده ، البته مردم محل با نام ( قل اسفندیار و قلاع) می شناسند ، و از بالای آن تقریبا” تمامی محدوده دشت جنوبی کرج و نواحی غرب تهران امروز شامل شهریار و رباط کریم در معرض دید قرار دارد.
موقعیت اصطلاحا”سوق الجیشی دژ این گمان را به وجود می آورد که شاید قلعه دختر کلاک بالا از زمره پایگاه ها و دیدبانی های منطقه بوده خاصه اینکه مساحت دژ با طول و عرضی بالغ بر ۱۰۰×۵۰ متر است و قلت مواد فرهنگی آن این نگره را بیشتر تقویت می کند.
اما صد حیف که به علت کند و کاوهای متعدد غیر مجاز و عوامل فرساینده طبیعی مانند بارش باد و باران و برفهای سنگین در منطقه از معماری دژ چیزی قابل توجه بر جای نمانده به هر روی مجموعه دژ گواه آن است که قلعه دختر کلاک بالا استقرارگاه معتبر و بزرگی بوده و جرزهای مستحکم و ستبر آن نشان از دژی استوار در روزگاران گذشته خبر می دهد.
این دژ چنانکه اشاره شد مساحتی بالغ بر پانصد متر مربع با سازه هایی از خشت و گِل و سنگ همراه با ساروج ساخته شده است که بخش هایی از آن شسته و وارفته است که بیشتر قسمت های آن هنوز قابل تشخیص است، که بسی شبیه دیگر بناهای شناخته شده عصر آهن پایانی مانند (محوطه تپه ازبکی، زبویه، نوشی جان، گودین و …) دارد، و کاملا” شباهت با معماری سنگی و ساروجی دوره ساسانی و اسلامی دارد، و همین طور برسی سفالینه های آن که هم اکنون در بانک سفال موزه ملی ایران نگهدار می شود، حکایت از دوره و زمان عصر آهن ۳ دارد (گزارش پژوهش و بررسی توسط استاد مهرداد ملک زاده باستان شناس).
متولیان این امر که (اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری….) هستند می توانند با اندک پژوهش و برسی و خاک برداری کاملا”پلان آن را مشخص کنند و محوطه ای بسیار دیدنی به وجود آورند. قلعه دختر کلاک تنها آثار تاریخی و باستانی در محدوده شهر کرج است که در چند قدمی آن مجموعه ای از آثار تاریخی مانند تکیه اعظم کلاک، گورستان مادی (عصر آهن)، حمام قدیمی، بقعه زیارتی امام زاده تقی (ع) و قلعه روستایی کلاک بالا با کوچه پس کوچه های قدیمی و دارای چشمه های آب گوار و باغ هایی از انار و انجیر می تواند برای گردشگران و بازدید کنندگان و دل باخته گان میراث فرهنگی و گردشگری و… استان و کشور خاطره ای ماندگار و یک روز خوشی را برای علاقه مندان رقم بزند.
در روزگاران گذشته این بنای باستانی و تاریخی با دیگر قلعه های منطقه مانند قلعه شاه دژ قلعه ری زمین و قلعه تنگ گسیل شهرستانک در ارتباط بوده است.
این اثر باستانی در تاریخ ۱۳۸۱/۱۲/۱۷ تحت شماره ۸۰۰۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بنیاد البرز شناسی
حسن شاه محدی